مطالعه تأثیر زمان به خاک دادن برخی از گیاهان کود سبز بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم(.triticum aestivum l)

به منظور مطالعه تأثیر زمان به خاک دادن برخی از گیاهان کود سبز بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. فاکتور اصلی شامل زمان به خاک دادن گیاهان کود سبز در سه سطح 50،40 و 60 روز رشد و سپس برگرداندن آن ها به خاک و فاکتور فرعی گیاهان کود سبز با 5 سطح شامل سورگوم، جو، ماش، مخلوط (جو و ماش) و آیش (عدم کشت گیاه کود سبز) بود. نتایج حاصل از این آزمایش و تأثیر بر روی خصوصیات شیمیایی خاک نشان داد که بیشترین میزان عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ماده آلی خاک در کود های سبز برگردانده شده به خاک پس از 40 روز رشدی به دست آمد. بیشترین میزان نیتروژن خاک در تیمار مربوط به کود سبز ماش بود و از لحاظ فسفر و ماده آلی خاک بیشترین میزان آن در مخلوط به دست آمد. همچنین مشخص شد که بیشترین میزان پتاسیم در تیمار مربوط به کود سبز سورگوم بود. نتایج در خصوص تأثیر زمان به خاک دادن کود های سبز بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نشان داد که از بین زمان های مختلف به خاک دادن، کود های سبز برگردانده شده به خاک با 50 روز رشدی بیشترین (21/6 تن در هکتار) و کود سبز 40 و 60 روزه کمترین (به ترتیب 68/5 و 71/5 تن در هکتار) عملکرد دانه را تولید کردند. همچنین مشخص شد که بیشترین عملکرد دانه (81/7 تن در هکتار) مربوط به کشت گندم پس از کود سبز ماش برگردانده شده به خاک پس از 50 روز رشدی و کمترین آن (5/4 تن در هکتار) مربوط به تیمار آیش بود. همچنین براساس نتایج حاصل از این تحقیق مشاهده شد در شرایط برگرداندن کود های سبز با 40 روز رشدی بیشترین تعداد سنبله در متر مربع به دست آمد و بیشترین ارتفاع ساقه، وزن تک سنبله و شاخص برداشت در شرایط برگرداندن کود های سبز با دوره ی رشدی 50 روزه بود. به علاوه در شرایط برگرداندن کود های سبز به خاک پس از 60 روز رشد، بیشترین میزان وزن هزار دانه به دست آمد. نتایج مربوط به تأثیر گیاهان کود سبز نیز نشان داد که در شرایط به کار بردن کود سبز ماش و مخلوط (جو و ماش) از لحاظ کلیه صفات مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد نسبت به بقیه گیاهان کود سبز برتری داشتند. البته از لحاظ عملکرد کاه در این آزمایش بیشترین میزان آن مربوط به تیمار آیش (عدم کشت کود سبز) بود. بررسی واکنش علف های هرز به گیاهان کود سبز نیز نشان داد که تیمارهای سورگوم، ماش و مخلوط به عنوان کود سبز به ترتیب 35، 19 و 18% وزن خشک علف های هرز و 32، 28 و 16% تراکم علف های هرز را نسبت به تیمار آیش کاهش دادند. با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه انتخاب کود سبز مناسب و زمان برگرداندن با خاک با تغییر در خصوصیات شیمیایی خاک و هر یک از اجزای عملکرد و همچنین تأثیر بر روی کنترل علف های هرز بر بهبود عملکرد نهایی تأثیر گذار خواهد بود که این نشان دهنده توجه به زمان مناسب برگرداندن کود سبز و نوع کود سبز دارد.